Montessori Etkinliği: Vileda ile Çocuklarınızla Eğlenerek Temizlik Yapın

Evimizin neşe kaynağı olan çocuklarımızı hayata hazırlarken fiziksel, zihinsel ve ruhsal gelişimleri için pek çok farklı metod izleriz. Çoğu zaman kendi ailelerimizden öğrendiklerimizi, yaşamda deneyimlediklerimizi ve etraftan duyduklarımızı uygularız. Peki doğru olan yöntem hangisi? Doğru; kişiye, topluma, kültüre ve hatta zamana göre değişen bir kavram olduğuna göre kendi çocuğumuz için faydalı olanı,  işe yarayanı nasıl seçeceğiz? Bu konuda İtalyan doktor Maria Montessori'nin eğitim sistemini çocuktan yola çıkarak inşa ettiği deneyim felsefesi, günümüzde başarısı kanıtlanmış bir metoddur. Montessori felsefesine göre çocuklar; öğrenmeye her daim hevesli, bağımsızlıktan hoşlanan, denemekten korkmayan, yeterli destek ve uygun ortam oluşturulduğunda kendi kendine öğrenebilecek kapasitede bireylerdir. Bu hâliyle bizden daha cesur olan bu küçük insanlara, kural koymak ya da ödül ve ceza sistemi ile eğitmeye çalışmak yerine, yaşadıkları dünyayı keşfetmelerini sağlayacak deneyimler sunmalıyız.

Montessori felsefesinin bir diğer yönü de, çocuğun kendi kendine yetebilme becerilerini geliştirmesi için ona uygun materyaller sunmaktır. Her ne kadar bizim kültürümüzde ilkokul çağına kadar anneler, çocuklarının peşinden yemek yedirmek için koşsa da, günümüzde bu anlayış giderek azalıyor. Artık her durumda kendini ifade edebilen, ihtiyaçlarını karşılayabilen ve bir sorun olduğunda onu çözebilen çocuklar yetişiyor. Tüm bunları yaparken motor kas gelişimi, farklı zekâ türlerinde ilerleme, ruhsal ve bireysel farkındalıklarında da olumlu yönde büyük farklar izleniyor. "Kendim yapabilmem için bana yardım et." anlayışını benimseyen Montessori pedagojisi ile günlük hayatta çocuğun kendi yemeğini kendisinin yemesi, öz bakımını gerçekleştirebilmesi ve oyuncaklarını toplaması gibi kazanımlar elde etmesi sağlanır. Montessori felsefesi ile eğitim sistemi, doğumdan itibaren her yaşta çocuk için farklı aktivitelerle uygulanabilir.

Montessori Temizlik Etkinlik Örnekleri ve Kazanımları

Bir çocuğun tüm hayatını şekillendiren bilgileri öğrendiği ve deneyimleri kazandığı en önemli dönem ilk 6 yıldır. Montessori eğitimine bu dönemde başlandığında hem zihinsel hem de bedensel gelişiminde büyük farklılıklar görülür. Montessori etkinliklerinden biri de çocuk ile beraber temizlik yaparken düzen alışkanlığı kazandırmak ve özbakım becerilerini geliştirmektir. Peki Montessori aktivitesi olarak eğlenerek temizlik yapmayı nasıl öğretebilirsiniz?

• İlk olarak çocuğunuz için küçük bir temizlik kutusu hazırlayın. İçerisine eline uygun boyutta bir temizlik bezi, kimyasal içermeyen su dolu bir sprey şişesi ve oyuncak temizlik seti gibi materyaller koyabilirsiniz. Ayrıca benzeri materyallerin yer aldığı, kendisine ait bir temizlik köşesi de oluşturabilirsiniz.
• Montessori felsefesine göre çocuklar, temiz ve düzenli bir ortamda daha iyi odaklanabilir ve daha huzurlu olurlar. Aynı zamanda çocuk, ailenin ve toplumun bir parçasıdır. "Yaşadığımız yerleri düzenli ve temiz tutmak için birbirimize yardım etmeliyiz." anlayışını benimsemeleri için ev işlerine dahil edilmelidirler. Toz alma, camları silme, yerleri süpürme, çöpleri atma, çamaşır yıkama ya da bahçe düzenleme gibi temizlik işlerini birlikte yapın. Bunu eğlenceli bir oyun gibi kurgularsanız, çocuğunuz da daha hevesli olur.
• Çocukların temizlik yaparken kırılıp dökülenlerin nasıl temizlendiğini görmesi, sorun çözme becerisini geliştirir. Aynı zamanda hem ince hem de kalın motor kas gelişimleri desteklenir.
• Oyuncaklarını ve kitaplarını toplarken boyunun yettiği, göz hizasında kutu ve raflar tercih edin. Bu sayede neyin nereye yerleştirilmesi gerektiğini daha iyi öğrenir.

• Çocuklar için en iyi öğrenme metodu rol modelini izlemektir. Bu yüzden gün içerisinde neyi nasıl temizleyip topladığınız önemlidir. Örneğin; kitaplıktan yeni bir kitap almadan önce eskisini yerine koymanız, onun da oyuncaklarını ortalığa dökmesini engelleyecektir.
• Temizlik için rutin oluşturun. Oyun ya da ders çalışma saati bittiğinde kitaplarını ve oyuncaklarını yerine koyması gerektiğini bilsin. Bu süreçte doğal mola verme sürelerini dikkatli bir şekilde gözlemleyin. Çocuğunuz bir şey ile oynarken ya da bir projeye konsantre olduğunda onu bölmemeli, işinin bitmesini beklemeli ve saygı duymalısınız. İşi bittikten sonra toplama vaktinin geldiğini hatırlatın. "Oyuncaklarını toplamazsan şunu yapamazsın." gibi negatif ifadeler yerine, "Oyuncaklarını topladıktan sonra şunu yapabiliriz/şuraya gidebiliriz." gibi daha yapıcı ifadeler kullanmaya özen gösterin.
• Temizlik zamanı geldiğinde birlikte bir şarkı söyleyin ya da temizlik temalı bir çocuk şarkısı açın. "Akşam olur oyuncaklar toplanır, yarın olur oyun başlar yeniden" gibi cümleler içeren bir şarkı sözü de yazabilirsiniz.
• Oyuncakları her yere dağıldıysa "Arabaları mı toplamak istersin yoksa legoları mı?" gibi bir ifadeyle çocuğa seçim sunun ve görev dağılımı yaparak birlikte toplayın. Temizlik yaparken zorlamak yerine "Bugün çok yoruldun, birlikte toplayabiliriz ya da ben toplarken yanımda durabilirsin." diyerek çocuğunuzu sürece dahil edin ve empati yapan bir rol modeli sergileyin.
• Özbakım becerileri için elleri sabunlama, yüz yıkama, diş fırçalama ve saçları tarama gibi aktiviteleri birlikte yapın.

• Montessori temizlik etkinlikleri kapsamında birlikte toz almayı deneyin. Rengarenk mikrofiber bezler ile siz evin tozunu alırken o da elinin kavrayabileceği objeleri ve oyuncaklarını silebilir. Bu sırada kullandığınız bezin rengindeki meyve ya da sebzeleri birlikte sayarak temizliği oyunlaştırın. Aynı şekilde siz üst camları silerken o da alt kısımları silebilir.
• Yerleri silerken birlikte eğlenin. Sprey mop ile yere su püskürtmesine ya da Vileda turbonun pedalına basmasına izin verin. Sapı ayarlanabilir yüzey temizlik setlerinden birini, çocuğunuzun boyuna göre ayarlayarak yerleri birlikte viledalayın.
• Saçları, evcil hayvan ya da oyuncak tüylerini temizlememiz gerektiğini öğretmek için tüy toplayıcı rulo ile temizliği oyun hâline getirin.
• Çamaşır toplama, yıkama, asma, ütüleme ve düzenleme de günlük montessori etkinliklerinden biridir.
• Mutfak dolaplarını silerken ya da banyoyu temizlerken de size yardım edebileceğini unutmayın. Bulaşıkları yıkama, kaldırma, kirlileri makineye yerleştirme, alt dolapların dışını silme, sebzeleri buzdolabına koyma ya da duşakabine su tutma gibi faaliyetleri gerçekleştirebilirler. Hatta küçük bir su savaşı çıkarsa, temizlik yapmak eğlenceli bir oyuna da dönüşebilir. :) Aynı şekilde duvarları silerken de alt kısımların ya da süpürgelik üstlerinin sorumluluğunu çocuğunuza verin.
• Montessori temizlik etkinliklerinden biri de atık toplama aktivitesidir. Evdeki, bahçedeki, parktaki ya da ormandaki çöpleri birlikte toplayarak doğa ve çevre bilinci oluşturun. Kokulu çöp poşetleri ile çevremizi temizlediğimizde aynı bir çiçek gibi ne kadar güzel koktuğu fikrini aşılayın.

Her çocuk kendine has karakteri ile özeldir ve uygulanacak yöntemler ile kullanılacak materyaller değişebilir. Önemli olan çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun, hayata adım attığı andan itibaren kendi kendine yetebilen güçlü bir birey olabilmesi için ona şans vermektir. Hem ailenin hem de toplumun bir üyesi olduğu bilincine sahip, aidiyet duygusu gelişmiş çocuklar yetiştirmek için onları gündelik temizlik ve düzen rutinlerimize dahil etmeliyiz. Bu sayede kendi ayakları üzerinde durabilen, özgüveni yüksek, bağımsızlığını kazanmış, katılımcı, üretken, problem çözücü, çalışkan, dikkatli, öz disiplini gelişmiş, sorumluluk ve farkındalık sahibi çocuklar yetiştirerek toplumları da ileri bir noktaya birlikte taşıyabiliriz. Vileda ailesi olarak temizlik ve düzen eğitiminde çocuklarınızla yeni bir sayfa açtığınız umut dolu yarınlar dileriz…